Η Κύμη των Αρχαίων χρόνων
Η ύπαρξη αρχαίας πόλης με το όνομα Κύμη αναφέρεται από τον Στράβωνα, ο οποίος κατέγραψε ότι η πόλη Κύμη (Cuma) στην Καμπανία της Ιταλίας ήταν αποικία της Εύβοιας, προερχόμενη συγκεκριμένα από τις πόλεις Χαλκίδα και Κύμη και πήρε το όνομά της από την Κύμη στην Εύβοια.
Αυτή η πόλη θεωρείται η πρώτη ελληνική αποικία στη Δύση, ιδρύθηκε τον 8ο αιώνα π.Χ. από τους Μεγασθένη τον Χαλκιδέο και τον Ιπποκλή τον Κυμαίο.
Ωστόσο, η ύπαρξη της αρχαίας πόλης Κύμης αμφισβητήθηκε από τα τέλη του 19ου αιώνα και έπειτα. Η Ευβοϊκή Κύμη αναφέρεται ελάχιστα στις αρχαίες πηγές και δεν είχαν βρεθεί λείψανα οικισμού που θα μπορούσαν να ταυτοποιηθούν ως η αρχαία Κύμη.
Ο Αδαμάντιος Σαμψών υποστήριζε ότι δεν υπήρχε αρχαία πόλη με το όνομα Κύμη, καθώς δεν αναφέρεται στις αρχαίες πηγές, και ότι η Κύμη στην Καμπανία και στην Αιολίδα ιδρύθηκαν από κατοίκους της Κύμης (Κυμαϊκή Χώρα).
Παρόμοια άποψη εξέφρασε και ο Γιάννης Παπαδημητρίου, ο οποίος επισημαίνει ότι η περιοχή ήταν οργανωμένη σε κώμες, από τις οποίες προέρχεται ετυμολογικά και το όνομα Κύμη.
Αρχαιολογικός χώρος στη θέση Βιγλατούρι
Στην ευρύτερη περιοχή του λόφου Βιγλατούρι, κοντά στον Οξύλιθο, ανακαλύφθηκαν τα ερείπια της αρχαίας Κύμης, αποτελώντας αξιοσημείωτο αρχαιολογικό εύρημα.
Η ανασκαφή που πραγματοποιήθηκε από το 1984 έως το 1994 αποκάλυψε έναν οικισμό που χρονολογείται από την μυκηναϊκή έως τη γεωμετρική περίοδο.
Η θέση, με εκπληκτική θέα στη θάλασσα και κοντά στον ποταμό Μανικιάτη, αντικατοπτρίζει τη σημασία της γεωγραφικής θέσης και της εύφορης πεδιάδας, παραμένοντας καταλύτης για τους κατοίκους από την προϊστορική περίοδο μέχρι τη ρωμαϊκή εποχή.
Οι παλαιότερες αποδείξεις οικιστικής δραστηριότητας χρονολογούνται στην Τελική Νεολιθική περίοδο, ενώ η πρώτη οικιστική φάση της Κύμης ανάγεται στη μεσοελλαδική εποχή (1900-1650 π.Χ.).
Στη συνέχεια, κατά τη μυκηναϊκή περίοδο, εντοπίζονται λίγα λείψανα κτιρίων και κεραμική, ενώ η περίοδος ακμής του οικισμού συμπίπτει με τη γεωμετρική περίοδο.
Στη νοτιοδυτική πλευρά του λόφου, πιθανότατα περιτειχισμένος, εντοπίστηκε ο γεωμετρικός οικισμός, επίσης με στοιχεία περιτειχισμού. Ο οικισμός αυτός, που εκμεταλλεύτηκε τον παλαιότερο οικοδομικό ιστό, περιλάμβανε ιερό, τέμενος, σπίτια, πλατείες και δρόμους.
Η Κύμη της εποχής εκείνης φαίνεται να ήταν πόλη με σημαντικούς εμπορικούς δεσμούς, αναδεικνύοντας τη σημασία της ως γέφυρας στη ανάπτυξη του εμπορίου από το βορρά προς το νότο και από την ανατολή προς τη δύση.
Στην Ελλάδα, η ύπαρξη της αρχαίας Κύμης παρέμενε αμφισβητούμενη για περισσότερο από εκατό χρόνια. Η έλλειψη αναφορών στις αρχαίες πηγές, η ιδέα ότι η αποικία στην Ιταλία ήταν αιολική, και, πάνω απ’ όλα, η άγνοια σχετικά με την ακριβή θέση της πόλης, λόγω της απουσίας λειψάνων από την περίοδο των αποικισμών, άνοιγαν τον δρόμο για συζητήσεις και αμφιβολίες.
Το κενό αυτό καλύφθηκε με τις ανασκαφικές έρευνες στον λόφο Βιγλατούρι, που ξεκίνησαν το 1984 υπό την επίβλεψη της αρχαιολόγου Έ. Σαπουνά-Σακελλαράκη και συνεχίστηκαν για δέκα ολόκληρα χρόνια.
Αρχαιολογικός χώρος Καστρί στην Άνω Ποταμιά
Στα ίχνη αρχαίου εμπορικού οικισμού: Στον ηφαιστειογενή λόφο Καστρί (ή Αγίου Νικολάου), ο οποίος υψώνεται βορειοδυτικά του οικισμού Άνω Ποταμιά που είναι κτισμένος σε μια βραχώδη πλαγιά νότια της Κύμης, έχουν ανακαλυφθεί οικοδομικά λείψανα οικισμού που αναπτύχθηκε στους κλασικούς και ελληνιστικούς χρόνους.
Τα ευρήματα που έχει φέρει στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη μαρτυρούν ότι ο οικισμός ήταν σημαντικό εμπορικό και βιοτεχνικό κέντρο. Περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, λιθόκτιστες δεξαμενές, ένα μεταλλουργικό κλίβανο, πήλινα υφαντικά βάρη (χρησιμοποιούνταν για να κρατούν τεντωμένες τις κλωστές του αργαλειού), τμήματα μυλόλιθων καθώς και αρκετά μεταλλικά αντικείμενα.
Επίσης, στην περιοχή έχουν βρεθεί πήλινα εδώλια και κεραμίδες αλλά και αρκετά χάλκινα νομίσματα, τα περισσότερα εκ των οποίων είναι της Ευβοϊκής Συμπολιτείας και χρονολογούνται από τον 3ο αιώνα π.Χ.
Ο οικισμός περιβάλλεται από ισχυρή οχύρωση κατασκευασμένη από ημιλαξεμένους ογκόλιθους, ενώ στην κορυφή του λόφου υπάρχουν ερείπια μικρότερου οχυρώματος, το οποίο πιθανόν αποτελούσε παρατηρητήριο.
Από τις χαραγμένες επιγραφές που έχουν ανασκαφεί εικάζεται ότι στον οικισμό υπήρχε ιερό αφιερωμένο στον Αχελώο, ενώ μία από τις πύλες του τείχους ήταν αφιερωμένη στον Πύλιο Ερμή.
Πέρα από τον αρχαίο οικισμό, στη νότια πλευρά του λόφου έχουν βρεθεί πολύ παλαιότερα ίχνη ανθρώπινης δραστηριότητας, συγκεκριμένα από τη Νεολιθική Εποχή. Τα ευρήματα αφορούν κυρίως κεραμικά θραύσματα που τοποθετούνται στην 4η χιλιετία π.Χ.
Τα αρχαιολογικά ευρήματα από το λόφο Καστρί εκτίθενται στην Αρχαιολογική Συλλογή που υπάρχει στην Άνω Ποταμιά και στεγάζεται σε κτήριο δίπλα στο ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου. Η ενδιαφέρουσα Συλλογή είναι επισκέψιμη κατόπιν συνεννόησης.
Κύμη: Από το Βυζάντιο και τους Φράγκους στη Νεότερη Εποχή
Κάστρο Αγίου Γεωργίου
Το Κάστρο Αγίου Γεωργίου, που βρίσκεται σε ύψωμα βόρεια του Μοναστηριού της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, αποτελεί ένα αρχαιολογικό στίγμα με πλούσια ιστορία. Κατασκευασμένο πιθανόν γύρω στον 13ο αιώνα, πολιορκήθηκε και καταστράφηκε από τους Τούρκους περί το 1470.
Σήμερα, ερείπια τμημάτων των τειχών διασώζονται σε ύψος έως 4 μέτρα, προκαλώντας το ενδιαφέρον όσον αφορά τη Βυζαντινή και Φραγκική περίοδο.
Η θέση του Κάστρου Αγίου Γεωργίου, πάνω από το χωριό Χηλή και τη Μονή Σωτήρος, προσέφερε στρατηγικό πλεονέκτημα και χρησίμευε επίσης ως φρυκτωρία (επικοινωνία με φλεγόμενους πυρσούς) για τη μετάδοση σημάτων προς διάφορες περιοχές, συμπεριλαμβανομένων των Σποράδων και του Άγιου Όρους.
Ο ιππότης Λικάριος, κύριος της περιοχής, ανέλαβε την ανακαίνιση του κάστρου και διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην ιστορία του. Γεννημένος στην Κάρυστο, ήταν Φράγκος με ελληνικές ρίζες και υπηρέτησε το Βυζαντινό Αυτοκράτορα Μιχαήλ Η’ Παλαιολόγου. Η εντυπωσιακή θέση του κάστρου, πάνω σε απόκρημνο βράχο, συνδυαζόταν με την φυσική οχύρωση του εδάφους.
Το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου, που βρισκόταν στον περίβολο του κάστρου, αποτελεί μια επιπλέον πτυχή της ιστορίας του μέρους. Όταν το κάστρο εγκαταλείφθηκε, το εκκλησάκι ανακατασκευάστηκε από τους μοναχούς της γειτονικής Μονής Σωτήρος.
Μονή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος
Το Μοναστήρι Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στην Κύμη αποτελεί ένα εντυπωσιακό γυναικείο μοναστήρι, χτισμένο σε απόμερο και απόκρημνο σημείο που προσφέρει μια μοναδική θέα.
Η ίδρυσή του χρονολογείται τον 16ο αιώνα, όταν κυνηγημένοι μοναχοί από τον Άγιο Όρος αναζήτησαν καταφύγιο από τους Τούρκους. Η σφραγίδα της μονής, που χρονολογείται το 1643, μαρτυρά την ιστορία της. Τον 17ο αιώνα, η μονή είχε σημαντικό αριθμό μοναχών και αποτελούσε πνευματικό και θρησκευτικό κέντρο για όλη την Εύβοια.
Κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821, υπέφερε σοβαρές καταστροφές από τον Τούρκο πασά της Καρύστου, ενώ το 1847 ανακατασκευάστηκε. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, η μονή συνέβαλε στη στήριξη των ελληνικών ανταρτών. Από το 1976, μετατράπηκε σε γυναικεία μονή, και σήμερα αποτελεί ένα εντυπωσιακό κτιριακό σύνολο με όψη φρουρίου.
Στη βόρεια πλευρά της μονής υπάρχει οχυρωματικός πύργος, σχεδιασμένος για την άμυνα κατά των πειρατών. Η βιβλιοθήκη της μονής φιλοξενεί σπάνια συγγράμματα του 18ου και 19ου αιώνα, ενώ διαθέτει εξαιρετικά εκκλησιαστικά κειμήλια, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζει ένας χρυσοκέντητος επιτάφιος του 16ου αιώνα.
Η μονή τιμά τη μνήμη της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος και γιορτάζει στις 6 Αυγούστου. Επίσης, στις 20 Δεκεμβρίου, τιμά τον Άγιο Ιγνάτιο, για τον οποίο έχει αφιερωθεί παρεκκλήσι στη βορειοανατολική γωνία της μονής.
Τα Ιστορικά και Πολιτιστικά Μνημεία της Κύμης
Οικία του Διακεκριμένου Ιατρού Παπανικολάου, Εφευρέτη του Τεστ Παπ
Φόρος τιμής στον διεθνούς φήμης γιατρό: Η Κύμη αποτελεί πατρίδα πολλών επιφανών προσωπικοτήτων των επιστημών, των γραμμάτων και των τεχνών.
Εξέχουσα θέση ανάμεσά τους κατέχει ο διεθνούς φήμης γιατρός Γεώργιος Παπανικολάου, ο οποίος εφηύρε το τεστ Παπανικολάου (ή Pap-test), που έφερε επανάσταση στον τομέα της κυτταρολογίας και της διαγνωστικής γυναικολογίας, προλαμβάνοντας τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Για τη σημαντική αυτή ανακάλυψη, ο Κυμιώτης γιατρός προτάθηκε δύο φορές για το βραβείο Νόμπελ.
Ο Παπανικολάου γεννήθηκε στην Κύμη στις 13 Μαΐου του 1883 και ήταν γιος του, επίσης, γιατρού Νικολάου Γ. Παπανικολάου, ο οποίος διετέλεσε δήμαρχος και βουλευτής της Κύμης. Το πατρικό του σπίτι, όπου πέρασε τα πρώτα χρόνια της ζωή του, έχει αγοραστεί από το Δήμο Κύμης-Αλιβερίου.
Το εντυπωσιακό αρχοντικό του 19ου αιώνα αναπαλαιώθηκε πρόσφατα με σκοπό να στεγάσει μελλοντικά μουσείο αφιερωμένο στη ζωή και στο έργο του μεγάλου ερευνητή. Προς το παρόν, η οικία Παπανικολάου φιλοξενεί την Εβδομάδα Πρόληψης καθώς και κάποιες εκδηλώσεις.
Λαογραφικό Μουσείο Κύμης
Μία από τις καλύτερες λαογραφικές συλλογές στην Ελλάδα: Σε ένα από τα κεντρικότερα σημεία της Κύμης στέκει το Λαογραφικό Μουσείο της πόλης, το οποίο στεγάζεται σε ένα όμορφο τριώροφο νεοκλασικό κτήριο του 19ου αιώνα.
Το Μουσείο ιδρύθηκε το 1981 από το Μορφωτικό και Εκπολιτιστικό Σύλλογο Κύμης, είναι το μεγαλύτερο λαογραφικό μουσείο της Εύβοιας και θεωρείται ένα από τα καλύτερα στο είδος του σε όλη την Ελλάδα. Η συλλογή του αριθμεί περί τα 1.800 αντικείμενα, τα περισσότερα εκ των οποίων αποτελούν δωρεές Κυμαίων και καλύπτουν την περίοδο ακμής της πόλης από το 1800 έως το 1930.
Ανάμεσα στα εκθέματα που ξεχωρίζουν στις αίθουσες του ισογείου είναι οι τοπικές φορεσιές, οι στρατιωτικές στολές από τους Βαλκανικούς Πολέμους, ξυλόγλυπτα αντικείμενα και ιερά σκεύη, καθώς και η συλλογή κοσμημάτων. Στο ισόγειο υπάρχει επίσης η αίθουσα της Βιβλιοθήκης και η αίθουσα των Αρχείων (φωτογραφικό, ηχοθήκη, ταινιοθήκη).
Τα εκθέματα του επάνω ορόφου είναι χωρισμένα θεματικά και αναπαριστούν στιγμές της παραδοσιακής και αστικής ζωής της Κύμης. Ξεχωρίζουν το δωμάτιο του αργαλειού με τα υφαντά, τα εξαιρετικά κεντήματα και πλεκτά.
Στην αίθουσα εντύπων και φωτογραφιών θα δείτε, μεταξύ άλλων, εκθέματα (έγγραφα, φωτογραφίες, τιμητικά) σχετικά με τη ζωή του διεθνούς φήμης Κυμαίου γιατρού Γ. Παπανικολάου, εφευρέτη του τεστ Παπανικολάου (ή Pap-test). Στο υπόγειο αναβιώνει το παραδοσιακό κηροπλαστείο, ο χώρος της μπουγάδας, το κατώγι με το κελάρι και τα γεωργικά εργαλεία.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η συλλογή είναι οργανωμένη και τεκμηριωμένη κατά τα σύγχρονα μουσειολογικά πρότυπα, ενώ το Μουσείο διαθέτει πολύγλωσσο οδηγό των εκθεμάτων του.
Στον κήπο του Μουσείου υπάρχει υπαίθριο θέατρο 250 θέσεων, όπου πραγματοποιούνται θεατρικές παραστάσεις, διαλέξεις, βραδιές ποίησης, συναυλίες και κινηματογραφικές προβολές – φροντίστε να ενημερωθείτε για το πρόγραμμα εκδηλώσεων κατά τη διάρκεια της επίσκεψής σας.
Ναός Παναγίας Λιαουτσάνισσας
Στον καταπράσινο οικισμό της Λιαουτσάνισσας στην Κύμη, ξεχωρίζει με επιβλητική παρουσία ο Ναός της Παναγίας, αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου.
Ο ναός, που χτίστηκε το 1849, αναδεικνύεται ως ένα μνημειώδες οικοδόμημα, διαστάσεων 20×12,5×18 μέτρων, χωρίς να υπακούει σε κάποιο συγκεκριμένο αρχιτεκτονικό σχέδιο. Στο εσωτερικό του, εντυπωσιάζει το μαρμάρινο γλυπτό τέμπλο, καθώς και τα κορινθιακά κιονόκρανα από έγχρωμο μάρμαρο Σκύρου.
Ο γλύπτης Γιαννούλης Χαλεπάς υπογράφει το έργο του στο τέμπλο και στον άμβωνα, τα οποία δημιούργησε το 1892. Ο δεσποτικός θρόνος, σχεδιασμένος από τον ντόπιο χαράκτη Γανώση, προσδίδει μια αίσθηση πολυτέλειας, ενώ οι τοιχογραφίες, εργο του Γεώργιου Μπιλιλή, συμπληρώνουν τον πλούσιο αισθητικά χαρακτήρα του ναού. Από το 1965, ο ναός έχει κηρυχθεί μνημείο.
Σύμφωνα με τον τοπικό μύθο, η εικόνα της Παναγίας ξεβράστηκε στην περιοχή της Πλατάνας κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821. Αρχικά, μεταφέρθηκε στον ναό του Αγίου Αθανασίου, αλλά το επόμενο πρωί βρέθηκε κοντά στον ναό του Αγίου Χαραλάμπου, όπου και ανεγείραν τον σημερινό ναό.
Κύμη: Φυσική ομορφιά και μοναδικές Δραστηριότητες για όλες τις Εποχές
Το εκπληκτικό τοπίο της ευρύτερης περιοχής συνδυάζει με μοναδικό τρόπο το βουνό και τη θάλασσα, καθιστώντας την μέλος του δικτύου Natura 2000. Ο Δήμος της Κύμης, καθορίζεται ως ορεινός σύμφωνα με τοπογραφικά κριτήρια και εντάσσεται στην ορεινή ζώνη σύμφωνα με τα κριτήρια του Nordregio για τις ορεινές περιοχές στην Ευρώπη.
Έλατα και αμμουδιές βρίσκονται σε πολύ κοντινή απόσταση μεταξύ τους, προσφέροντας μια ποικιλία φυσικών τοπίων σε αυτό το δεύτερο σε μέγεθος νησί της Ελλάδας. Με μέση ετήσια θερμοκρασία 15,5°-16,5°C, μέσο ετήσιο ύψος βροχής 1000mm-1100mm και ετήσια σχετική υγρασία 60%-62%, η περιοχή παρουσιάζει υγρό βιοκλίμα με ήπιο έως ψυχρό χειμώνα, σύμφωνα με το Κλιματικό Άτλας της Ελλάδας από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας και Έρευνας.
Η περιοχή της Κύμης, καθορισμένη από τρεις εντυπωσιακούς ορεινούς όγκους, προσφέρει έναν παραδοσιακό προορισμό με απεριόριστες επιλογές δραστηριοτήτων. Το Ορτάρι, με την ψηλότερη πλαγιά προς τη θάλασσα στην Ευρώπη, τα ελατοσκεπή Κοτύλαια στα δυτικά και την πυκνή Οκτωνιά στα νότια, δημιουργούν ένα φυσικό θέατρο για ανεξερεύνητες περιπέτειες.
Οι πολλές χαμηλές κορυφές των βουνών, ορεινές πεδιάδες, πέτρινα γεφύρια και μονοπάτια που οδηγούν σε κρυφές λίμνες προσφέρουν ιδανικό πεδίο για πεζοπορία, διάσχιση φαραγγιών, ορειβασία, ορεινή ποδηλασία, σπηλαιολογία, αναρρίχηση βράχου και πολλά άλλα. Επίσης, η πίστα downhill για ποδήλατο βουνού και καθιερωμένος ετήσιος αγώνας Ράλυ Ανάβασης της Κύμης προσφέρουν εντυπωσιακό θέαμα για όσους αναζητούν αδρεναλίνη.
Η αρμονική ένωση βουνού και θάλασσας, πράσινου και μπλε, καθιστά την Κύμη και τα γύρω χωριά της ανεπανάληπτα όμορφα και κατάλληλα για όλα τα ενδιαφέροντα. Είτε αναζητάτε περιπέτεια στα βουνά, είτε χαλάρωση στις απόκρημνες παραλίες για μπάνιο και κατάδυση σε μαγικούς βυθούς, η Κύμη προσφέρει μια εξαιρετική εμπειρία για όλες τις εποχές του χρόνου.
Ιαματική πηγή Χωνευτικού
Η θεραπευτική δύναμη της φύσης: Σε απόσταση 3 χιλιομέτρων από την Κύμη βρίσκεται η πηγή Χωνευτικού. Τα ιαματικά νερά της είναι γνωστά για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες ήδη από το 19ο αιώνα και θεωρείται ότι έχουν ευεργετική επίδραση στις παθήσεις των νεφρών, όπως η νεφρολιθίαση. Μάλιστα, με Προεδρικό Διάταγμα του 1999, η πηγή Χωνευτικού ανακηρύχθηκε και επίσημα ως θεραπευτική και εντάχθηκε στην κατηγορία των «ιαματικών πηγών τοπικής σημασίας».
Η πηγή βρίσκεται σε μια όμορφη τοποθεσία γεμάτη δέντρα, ενώ η διαμόρφωση της περιοχής για τη διευκόλυνση των επισκεπτών είναι αρκετά καλαίσθητη, με πλακόστρωτα σκαλοπάτια, πέτρινες βρύσες και ξύλινα παγκάκια. Αξίζει τον κόπο να κάνετε βόλτα στον περιβάλλοντα χώρο με τα γεφυράκια στο ρέμα, απολαμβάνοντας τον ήχο των τρεχούμενων νερών και την αίσθηση ηρεμίας της φύσης.
Δίπλα στο χώρο στάθμευσης, στην είσοδο της πηγής, θα δείτε το εκκλησάκι της Παναγίας και ένα μικρό μνημείο προς τιμήν των αδελφών Νικολάου και Παναγιώτη Χαρτσά, που εκτελέστηκαν στο σημείο από τα ιταλικά στρατεύματα κατοχής το Μάρτιο του 1942.
Ιδανική εποχή για να επισκεφθείτε το Χωνευτικό είναι η άνοιξη, όταν το ρέμα είναι γεμάτο νερά και τα δέντρα ολάνθιστα, δημιουργώντας μια μαγευτική εικόνα.
Παναγία η Οξυλιθιώτισσα στην κορυφή του ανενεργού ηφαιστείου του Οξύλιθου
Στην Ελλάδα, οι εκκλησίες και οι ναοί συχνά βρίσκονται σε πανέμορφα και απρόσβλητα μέρη. Ένα τέτοιο ενδιαφέρον παράδειγμα αποτελεί η Παναγία της Οξυλιθιώτισσας στην Εύβοια, ο μοναδικός ναός στην Ελλάδα που χτίστηκε πάνω σε ηφαίστειο στην κορυφή που ονομάζεται Τούρλα.
Το χωριό του Οξυλίθου, χτισμένο σε υψόμετρο 190 μέτρων, αποτελεί το δεύτερο μεγαλύτερο χωριό στη Δημοτική Ενότητα Κύμης, με λιγότερους από 1000 κατοίκους. Το ιδιαίτερο είναι ότι το χωριό είναι χτισμένο σε πρόποδες ανενεργού ηφαιστείου.
Η εκκλησία της Παναγίας Πετριώτισσας ή Παναγίας Χατηριάνισσας βρίσκεται στον Οξύλιθο της Εύβοιας, χτισμένη και αγιογραφημένη στα τέλη του 13ου αιώνα. Η εικόνα της Παναγίας, προερχόμενη από το χωριό Πετριές, σύμφωνα με την παράδοση εξαφανιζόταν καθημερινά από τον ναό και εμφανιζόταν σε ένα δέντρο όπου και χτίστηκε σήμερα η εκκλησία.
Η εκκλησία έχει σημαντική ιστορία και διακοσμητική πλούσια τοιχογραφία. Στο περιβάλλον της, οι κάτοικοι τοποθέτησαν τσιμεντένια τραπέζια, που θεωρούνται ιερά, και παραδοσιακά συντηρούνται από κάθε οικογένεια. Την παραμονή του Δεκαπενταύγουστου, πραγματοποιείται το έθιμο του πανηγυριού με την προετοιμασία του παραδοσιακού στιφάδου.
Η ανεπανάληπτη θέα από αυτό το σημείο κόβει την ανάσα, καθώς ο επισκέπτης απολαμβάνει το μαγευτικό θέαμα από την Κύμη έως την Οκτωνιά, ακολουθώντας την ακτογραμμή μέχρι την πανέμορφη παραλία της Μουρτερής. Με ολόκληρο το Αιγαίο Πέλαγος να απλώνεται μπροστά του, ο κάθε επισκέπτης βιώνει μια συναρπαστική εμπειρία, ενώ η θέα αυτή αποτελεί απλά ανεκτίμητο κομμάτι της μαγείας που προσφέρει η περιοχή.
Τα τοξωτά γεφύρια, ο Μύλος του Σαντά και η Νεραϊδολίμνη στους Ανδρωνιάνους
Ο Μύλος του Σαντά, το Αλώνι της Σταμάταινας και η Νεραϊδολίμνη αποτελούν τρείς ενδιαφέροντες προορισμούς για τον κάθε επισκέπτη. Η εμπειρία αυτή αξίζει πραγματικά μια επίσκεψη σε αυτόν τον επίγειο παράδεισο. Η τοποθεσία είναι μαγευτική, με τη βλάστηση να δημιουργεί ένα μοναδικό τοπίο που θυμίζει την ατμόσφαιρα του Ανατολικού Πηλίου και των Τζουμέρκων, αντίθετα προς την ευρύτερη εικόνα της κεντρικής Εύβοιας.
Μπορείτε με το αυτοκίνητο να επισκεφθείτε τους Ανδρωνιάνους και με αφετηρία ένα ειδυλλιακό σημείο πάνω στο ποτάμι να κάνετε μια στάση και να απολαύσετε το τοπίο ή για όποιον θέλει να περπατήσει πιο πολύ υπάρχουν αρκετά πεζοπορικά μονοπάτια που ξεκινούν από εκεί και καταλήγουν στα διάφορα χωριά τριγύρω.
Η τοποθεσία αναδεικνύεται ως ένας πραγματικά μαγικός προορισμός που προσφέρει μοναδικές εμπειρίες, καθιστώντας τον ιδανικό για επισκέπτες όλων των ηλικιών και οικογένειες.
Τα Νεραϊδόσπιτα, ο μικρός καταρράκτης και η διαδρομή προς τη Νεραϊδολίμνη, με τα πανέμορφα καταπράσινα μονοπάτια της, συνθέτουν έναν εξαιρετικό συνδυασμό φυσικής ομορφιάς και μαγευτικής ατμόσφαιρας.
Ανακαλύψτε το τοξωτό γεφύρι στο “Μύλο του Σαντά” και απολαύστε μαγικές στιγμές χαλάρωσης δίπλα στα τρεχούμενα νερά. Εντός του καταπράσινου τοπίου του “Τρίκλινου”, απεικονίζεται ο ερειπωμένος νερόμυλος. Δύο κλασικά τοξωτά γεφύρια, κατασκευασμένα από δεξιοτέχνες της Ηπείρου προς το τέλος του 19ου αιώνα, συνδέουν τον μύλο με τα γύρω χωριά.
Στον οικισμό “Δένδρα”, ταξιδέψτε στο παρελθόν και εξερευνήστε την ιστορία του “Αλώνι της Σταμάταινας”. Ζήστε την εμπειρία του παραδοσιακού αλωνίσματος του σιταριού από τους ανθρώπους των περασμένων αιώνων, περιβάλλοντας τον εαυτό σας με τη μαγεία των ερειπίων που φυλάσσουν την πλούσια ιστορία του τόπου.
Πηγή Κολέθρας
Ένα θαυμαστό υδάτινο σύμπλεγμα: Σε μικρή απόσταση από το χωριό Άγιος Βλάσιος και τις Κονίστρες βρίσκεται η Κολέθρα, μία από τις μεγαλύτερες πηγές στην Εύβοια και αξιοθέατο σπάνιας φυσικής ομορφιάς. Η πηγή στέκει στη σκιά ενός επιβλητικού βράχου, εντός του οποίου υπάρχει υπόγειο σπήλαιο, και αποτελεί τμήμα ενός υδάτινου συμπλέγματος αποτελούμενου από μικρότερες πηγές, χείμαρρους και καταβόθρες.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, το φυσικό αυτό δίκτυο μαζεύει υπόγεια τα νερά από το όρος Μαυροβούνι, το οποίο υψώνεται στα δυτικά σε ύψος 1.190 μέτρα και αποτελεί την ανατολική απόληξη της Δίρφυος. Ο υδάτινος πλούτος της πηγής υδρεύει 11 χωριά της γύρω περιοχής.
Η ποσότητα των νερών της πηγής εξαρτάται από την εποχή, καθώς και τις χιονοπτώσεις και βροχοπτώσεις κάθε έτους. Το χειμώνα και την άνοιξη τα νερά φουσκώνουν, δημιουργώντας μια πανέμορφη λίμνη που τροφοδοτεί έναν ορμητικό χείμαρρο που ρέει προς τα νότια και εκβάλλει έπειτα από 3 περίπου χιλιόμετρα στον ποταμό Μανικιάτη.
Το καλοκαίρι και το φθινόπωρο η στάθμη του νερού πέφτει, με αποτέλεσμα η λίμνη να περιορίζεται ή ακόμα και να στερεύει (συνήθως κατά τον Ιούλιο και τον Αύγουστο), αφήνοντας ορατή μια άδεια λεκάνη βάθους 10 περίπου μέτρων.
Το σημείο αποτελεί πόλο έλξης για φυσιολάτρες, ενώ ο πολιτιστικός σύλλογος του χωριού Άγιος Βλάσιος έχει διαμορφώσει ένα μικρό χώρο αναψυχής στην είσοδο της πηγής, όπου μπορείτε να απολαύσετε τη φύση σε όλο της το μεγαλείο.
Το μικρό μονοπάτι (300 μέτρων) που ξεκινά από εκεί θα σας οδηγήσει στα κανάλια του χειμάρρου που τροφοδοτούν την παρακείμενη νεροτριβή που βρίσκεται σε λειτουργία. Το σπήλαιο της Κολέθρας αποτελεί επίσης «μαγνήτη» για έμπειρους σπηλαιοδύτες, ενώ έχει εξερευνηθεί σε μήκος 1.500 μέτρων.
Φαράγγι Μανικίων, το «Grand Canyon» της Εύβοιας, Καταρράκτες και Αναρριχητικό πεδίο
Το Φαράγγι των Μανικιών, με τον ποταμό Μανικιάτη που διασχίζει το φαράγγι, δημιουργεί ένα μαγευτικό τοπίο με απόκρημνα βράχια, πυκνή βλάστηση και καταγάλανα νερά. Ο ποταμός Μανικιάτης, γνωστός από την αρχαιότητα ως Νέδων, συνεχίζει να ρέει καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, προσθέτοντας μια διαχρονική ομορφιά στην περιοχή.
Κοντά στο χωριό Μανίκια της Εύβοιας, ανακαλύπτουμε έναν εντυπωσιακό καταρράκτη, που παραμένει σχετικά ανεξερεύνητος από το ευρύ κοινό. Με ύψος περίπου 20-25 μέτρα, η προσέγγισή του απαιτεί περίπατο περίπου 50 λεπτών, ενώ υπάρχει και μια εναλλακτική διαδρομή με λιγότερη πεζοπορία. Ο καταρράκτης με την λίμνη που σχηματίζεται είναι ιδανικός για κατάβαση φαραγγιού και μπάνιο.
Επίσκεψη στο διεθνώς φημισμένο αναρριχητικό πεδίο Μανικιών: Μια ομάδα Γάλλων αναρριχητών ανακάλυψε την περιοχή το 2015 και αναγνώρισε τη μοναδική ποιότητα και ομορφιά των βράχων στην περιοχή της Μανίκια-Βρύσης και σε ευρύτερη έκταση της Κύμης. Επικοινώνησαν με τις τοπικές αρχές και ξεκίνησαν όλες οι διαδικασίες έγκρισης και άδειας από όλες τις σχετικές αρχές.
Έτσι, η ιστορία ξεκινά τον Οκτώβριο του 2018, όταν η ομάδα των εθελοντών Γάλλων αναρριχητών άρχισε να εργάζεται στις πρώτες διαδρομές. Μέχρι το τέλος του 2019, είχαν ολοκληρώσει 350 διαδρομές, με στόχο να προστίθενται συνεχώς νέες.
Η παρουσία της ομάδας των εθελοντών αναρριχητών Γάλλων και η ανάπτυξη του πεδίου φαίνεται να έχουν ανανεώσει την περιοχή. Το Φεστιβάλ Αναρρίχησης, “Petzl RocTrip 2022”, που διεξήχθη στην περιοχή, αποτελεί σημαντικό γεγονός, αναδεικνύοντας το ενδιαφέρον και την εκτίμηση προς την τοπική αναρριχητική κοινότητα.
Η συμμετοχή έμπειρων αθλητών, οι εκδηλώσεις και η μουσική προσφέρουν ένα ολοκληρωμένο περιβάλλον ψυχαγωγίας και περιπέτειας.
Παλιός νερόμυλος Βρύσης
Επισκεφθείτε την παραδοσιακή νεροτριβή: Το χωριό Βρύση είναι κτισμένο σε μια μικρή πεδιάδα που περιβάλλεται από τρεις χείμαρρους: της Κολέθρας, του Λάδωνα και των Νέδων. Παίρνοντας το μικρό χωματόδρομο που βρίσκεται λίγο πριν από το χωριό, που απλώνεται νότια από τις Κονίστρες, θα βρεθείτε στον παλιό νερόμυλο, όπου λειτουργεί σήμερα νεροτριβή.
Η περιοχή είναι πανέμορφη, γεμάτη νερά και πλούσια βλάστηση, ενώ μια επίσκεψη στο σημείο είναι ευκαιρία γνωριμίας με τον παραδοσιακό τρόπο πλυσίματος χοντρόρουχων και χαλιών, που βασίζεται στην καθαρτική δύναμη του νερού. Σε μικρή απόσταση από τη νεροτριβή, κοντά στο χωριό Άγιος Βλάσιος, βρίσκεται η περίφημη πηγή Κολέθρα με τη λίμνη και το σπήλαιό της, από το υπόγειο δίκτυο της οποίας υδρεύονται όλα τα χωριά της περιοχής.
Η γραφική πέτρινη Γέφυρα Διπλού Τόξου στο Μονόδρι
Η καταπληκτική πέτρινη γέφυρα διπλού τόξου στο χωριό Μονόδρι αποτελεί ένα εντυπωσιακό αρχιτεκτονικό έργο. Κατασκευασμένη το 1888 επί πρωθυπουργίας Χαριλάου Τρικούπη, η γέφυρα κρατά ζωντανή την παράδοση και την ιστορία της περιοχής.
Η ηφαιστειακή πέτρα που χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή της προέρχεται από τους γειτονικούς Κήπους, προσθέτοντας μια ιδιαίτερη γοητεία στη δομή. Στο Άνω Μονόδρι διατηρούνται παραδοσιακά σπίτια με τη χαρακτηριστική αρχιτεκτονική της περιοχής, ενώ η παρουσία ενός ναού με επιβλητικό καμπαναριό στην κορυφή του λόφου προσθέτει ακόμη περισσότερη ομορφιά σε αυτό το μαγευτικό τοπίο.
Ο ποταμός Μανικιάτης προσθέτει μια αίσθηση φυσικής γοητείας και ρομαντισμού. Τα πλατάνια πλαισιώνουν τον ποταμό, χαρίζοντας σκιά και ηρεμία, ενώ το πλούσιο φυτικό κάλυμμα δημιουργεί έναν χρωματικό πίνακα που αποπνέει ζωντάνια και ενέργεια.
Σε αυτό το μαγευτικό περιβάλλον, ο επισκέπτης βυθίζεται σε μια ατμόσφαιρα ηρεμίας και ομορφιάς, όπου η φύση αναδύεται σε όλο της το μεγαλείο.
Πηγές: Wikipedia Υπουργείο ΠολιτισμούΚάστρα της ΕλλάδαςΔόγμα